21 სექტემბერი ალცჰაიმერის შესახებ ცნობადობის ამაღლების თვეა.
ალცჰაიმერის დაავადება გავლენას ახდენს არა მხოლოდ დიაგნოზირებულ პირებზე, არამედ მათ ოჯახებსა და გარშემომყოფებზე.
ალცჰაიმერის დაავადება პროგრესირებადი ნევროლოგიური აშლილობაა, რომელიც გავლენას ახდენს ტვინზე, უპირველეს ყოვლისა ის იწვევს მეხსიერების, აზროვნების და ქცევის პრობლემებს. ეს არის დემენციის ყველაზე გავრცელებული მიზეზი და ხელს უშლის პაციენტს გააგრძელოს ჩვეული ცხოვრება.
ალცჰაიმერის დაავადების დროს, არაჯანსაღი ცილის ნარჩენები გროვდება ტვინში და არღვევს ტვინის ნორმალურ ფუნქციონირებას. ამან შეიძლება გამოიწვიოს ნერვული უჯრედების სიკვდილი და დროთა განმავლობაში, ტვინის ქსოვილის დაზიანება, რაც იწვევს ალცჰაიმერის დამახასიათებელ სიმპტომებს.
ალცჰაიმერის დაავადების სიმპტომები შეიძლება განსხვავდებოდეს, მაგრამ ხშირად იწყება მეხსიერების მსუბუქი დაკარგვით და დაბნეულობით, რაც თანდათან უარესდება დროთა განმავლობაში. სხვა სიმპტომები შეიძლება მოიცავდეს ენისა და კომუნიკაციის სირთულეს, დეზორიენტაციას, განწყობის ან ქცევის ცვლილებას და ყოველდღიური ამოცანების შესრულების სირთულეებს.
ალცჰაიმერი ქრონიკული და პროგრესირებადი დაავადებაა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ის დროთა განმავლობაში უარესდება და შეიძლება გამოიწვიოს მეხსიერების, აზროვნების და ყოველდღიური აქტივობების შესრულების უნარის მძიმე დაქვეითება. ამჟამად არ არსებობს ალცჰაიმერის დაავადების განკურნების გზები, მაგრამ სხვადასხვა მკურნალობა და ჩარევა დაგეხმარებათ სიმპტომების მართვაში და პაციენტთა ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესებაში.
ალცჰაიმერის დაავადება რთული კომპლექსური მდგომარეობაა და ზუსტი მიზეზები ჯერ ბოლომდე არ არის დადგენილი. თუმცა, მკვლევრები თვლიან, რომ გენეტიკის, გარემოსა და ცხოვრების წესის კომბინაცია ხელს უწყობს ალცჰაიმერის დაავადების განვითარებას.
რისკ-ფაქტორები შეიძლება იყოს:
გენეტიკა: ალცჰაიმერის დაავადების ოჯახური ისტორია ზრდის რისკს, რაც მიუთითებს გენეტიკურ კომპონენტზე.
ასაკი: ასაკი არის ალცჰაიმერის დაავადების ყველაზე ცნობილი რისკის ფაქტორი. ალცჰაიმერის განვითარების რისკი იზრდება ასაკთან ერთად, განსაკუთრებით 65 წლის შემდეგ.
ნევროლოგიური და ტვინის ცვლილებები: ტვინში ტოქსიკური ცილის დაგროვება არღვევს კომუნიკაციას ტვინის უჯრედებს შორის, რაც იწვევს მათ დისფუნქციას და საბოლოოდ სიკვდილს. ეს არის ის, რაც იწვევს ალცჰაიმერის სიმპტომებს.
Გარემო ფაქტორები: გარემო ფაქტორებმა შეიძლება ხელი შეუწყონ, ალცჰაიმერის განვითარებას.
თავის დაზიანებები: თავის მძიმე ან განმეორებითი დაზიანებები, განსაკუთრებით ის, რაც იწვევს ცნობიერების დაკარგვას, შეიძლება გაზარდოს ალცჰაიმერის განვითარების რისკი.
გულ-სისხლძარღვთა ჯანმრთელობა: მდგომარეობა, რომელიც გავლენას ახდენს გულსა და სისხლძარღვებზე, როგორიცაა მაღალი წნევა, მაღალი ქოლესტერინი, დიაბეტი და სიმსუქნე, შეიძლება გაზარდოს ალცჰაიმერის დაავადების რისკი.
ცხოვრების წესი: თუ თქვენი კვება არის გაჯერებული ცხიმებითა და ნაკლებად მიირთმევთ ხილს, ბოსტნეულსა და მარცვლეულს, შესაძლოა ამან გაზარდოს ალცჰაიმერის რისკი.
რეგულარული ფიზიკური ვარჯიშის ნაკლებობა, თამბაქო და ალკოჰოლი, ასევე შესაძლოა იყოს ამ რისკის გაზრდის ფაქტორი.
ანთება და იმუნური სისტემა: ქრონიკულმა ანთებამ და იმუნურ სისტემასთან დაკავშირებულმა პრობლემები შეიძლება ხელი შეუწყოს ალცჰაიმერის განვითარებას ან პროგრესირებას.
ჰორმონალური და გენეტიკური ფაქტორები: ჰორმონალური ცვლილებები ან დისბალანსი, ისევე როგორც გარკვეული გენეტიკური მიდრეკილება, შეიძლება გახდეს ასევე ალცჰაიმერის ხელის შემწყობი ფაქტორი.
ამ პოტენციური მიზეზებისა და რისკ-ფაქტორების გააზრება გადამწყვეტია ალცჰაიმერის დაავადების პროფილაქტიკური სტრატეგიებისა და პოტენციური მკურნალობის შემუშავების მცდელობებში.
მიუხედავად იმისა, რომ არ არსებობს ალცჰაიმერის დაავადების პრევენციის გარანტირებული გზა, ცხოვრების წესის გარკვეულმა არჩევანმა და სტრატეგიამ შეიძლება შეამციროს თქვენი რისკი. აქ მოცემულია რამდენიმე პრევენციული ქმედება, რომელსაც შეუძლია ხელი შეუწყოს ტვინის ჯანმრთელობას და პოტენციურად შეამციროს ალცჰაიმერის განვითარების რისკი:
• იკვებეთ ჯანსაღად;
• დაკავდით რეგულარული ფიზიკური აქტივობით;
• აკეთეთ გონების სავარჯიშოები;
• იყავით სოციალურად აქტიური;
• დაარეგულირეთ ძილის რეჟიმი;
• შეამცირეთ სტრესი;
• აკონტროლეთ და მართეთ ქრონიკული დაავადებები (თუკი გაქვთ);
• შეზღუდეთ ალკოჰოლისა და თამბაქოს მოხმარება;
• იყავით ინფორმირებული ალცჰაიმერის დაავადების, მისი სიმპტომებისა და რისკის ფაქტორების შესახებ;
• რეგულარულად იარეთ სამედიცინო შემოწმებაზე.
• დაიცავით თავი ფიზიკური ტრავმებისგან.
21 სექტემბერი ალცჰაიმერის შესახებ ცნობადობის ამაღლების თვეა. გააზიარე ეს ინფორმაცია და ხელი შეუწყვე სხვებსაც, იცოდნენ სიმპტომები.
